به گزارش پرسون از فارس، صنعت چاپ و نشر کتاب در شهر شیراز مدتهاست که به گرانی کاغذ و دلایلی دیگر رونق سالیان گذشته را ندارد. شیوههای رایج چاپ و توزیع نیز چنگی به دل بیشتر ناشران این استان نمیزند؛ با این حال به نظر میآید که حتی در نامناسبترین شرایط ممکن نیز، خلاقیت حرف اول و آخر را میزند. ایدههای نو در هر جامعهای، حتی در ایران که به زعم برخی آمارها سرانهی مطالعهی پایینی دارد میتواند تأثیری شگرف در راستای اشتیاق جمعی به مطالعه را برانگیخته کند. «انتشارات یک صفحهای» چندین سال است که بسیاری را در مترو و اتوبوس و دیگر اماکن عمومی شهر کتابخوان کرده است.
بسیاری از کسانی که با تجربه مطالعه این کتابها به فرهنگ مطالعه کردن میل شدیدی پیدا کردهاند، تجربه مشابهی از لذت مطالعه به دست آوردهاند.
«آقا بهروز» پاکبان است. به گفته خودش از زمانی که کتابهای یکصفحهای در ایستگاه مترو نمازی در اختیار عموم قرار گرفتهاند، روزی نیست که بدون مطالعه به خانه برود. او میگوید: «سالهاست که در رادیو و تلوزیون، و یا حتی از زبان دیگران میشنویم که فرهنگ مطالعه در ایران وجود ندارد؛ این در حالی است که اگر هم این چنین باشد، نقص کار از کسانی است که کتاب را در اختیار مردم قرار میدهند. من مدتهاست که هر روز، بدون استثناء یک صفحه کتاب میخوانم؛ شاید علتش این باشد که نوع کتاب و زمان مطالعهام با سبک زندگیام همخوان شده است.»
دیدگاه این پاکبان اما فقط منحصر به خود او نیست. به نظر میآید تأثیر شگرف انتشارات یک صفحهای در راستای همسانسازی نیازهای مردم با کتاب در میان نخبگان و پژوهشگران نیز موضوعی جدی است. خبرنگار پرسون به دیدن کسی رفته است که سالهاست به صورت میدانی بر روی شیوههای مطالعه در کشور تحقیق و پژوهش میکند. «میترا سنگری» با اعتقاد به این که ناشر و نویسنده باید محتوای مورد نظر را در قالبی که برای خواننده آسانخوان باشد ارائه دهند، میگوید: «تجربه به اثبات رسانده که گرافیک و طرح هر کتابی میتواند در شوق خواننده برای مطالعه تأثیرگذار باشد. همچنین حجیم و قطور بودن کتاب نیز ممکن است ترس از سنگین بودن مطالب را در دل خواننده عام روشن کند. یکی از مهمترین دلایل موفقیت کتابهای یکصفحهای در این است که ناشر، با هوشمندی تمام هر دوی این فاکتورها را در نظر گرفته است و کالایی به مخاطب میدهد که هم او را اغناء کند و هم بر آگاهی و معرفتش بیافزاید.»
این پژوهشگر جوان معتقد است: «تلاش برای افزایش آگاهی عمومی میتواند از معبر خلاقیتهای این چنینی عبور کند؛ اطلاعرسانیهای عمومی در مورد مسائل پزشکی و بیماریها، مسائل اجتماعی و فرهنگی، سینما و موسیقی و دیگر موضوعات، از جمله ظرفیتهایی است که کتابهای یک صفحهای میتواند به آنها بپردازد و سطح دانش و سلیقه عمومی را اراتقاء دهد. هر چند که تا اینجا نیز مسیری سخت، اما موفقیتآمیز را به نسبت ناشران کشور پیموده است.
کتابهای یک صفحهای آنچنان که از عنوانش نیز مشخص است، به چند دلیل مورد استقبال عموم قرار گرفته است؛ نخست محتوای جذاب و کوتاه آن و دوم قابل دسترس بودن آن در اماکن عمومی نظیر ایستگاههای وسایل نقلیهی عمومی در سطح شیراز. با این حال فعالیتهای این انتشارات به چاپ کتاب محدود نمیشود. «سید مهدی میرعظیمی»، مدیر جوان این انتشاراتی باور دارد که: «یکی از کلیدیترین کارهای یک ناشر نه لزوما چاپ کتاب، بلکه تولید محتوا است.» او با همین نگرش در ایام شیوع بیماری کرونا که بسیاری از أماکن عمومی بدون رفت و آمد است به انتشار محتوا در بستر اینترنت شتاب بخشیده است. به نظر میآید که استقبال از انتشارات یک صفحهای در این روزها نه تنها کاهش نیافته، بلکه بر میزان آن نیز افزوده شده است.
میرعظیمی میگوید: «هدف اصلی ما در این مجموعه این است که کتابخوانی را آسان کنیم؛ آنقدر آسان که دیگر هیچ بهانهای برای کتاب نخواندن موجه نباشد. در این روزها نیز سایت این انتشاراتی کتابها را در اختیار عموم قرار داده است؛ آن هم به صورت رایگان. حتی نسخه صوتی نیز در اختیار کتابدوستان قرار گرفته است.»
او با باور این که حمایت مالی از یک مجموعه فرهنگی همانند «انتشارات یک صفحهای» باید بر پایه مردمی بودن باشد، میافزاید: «این مرکز نشر در ابتدا بناء را بر حمایت حداکثری از نویسندگان کتاباولی نهاده بود که همچنان نیز با همین رویکرد به حیات خود ادامه میدهد. به دلیل غیردولتی بودن این انتشاراتی از حمایتهای دریافتی مالی برخوردار نبودهایم؛ اما نکته قابل توجه این است که با وجود مشکلات فراوان توانستهایم درآمدهای حاصله را در راستای ارتقاء سطح کیفی آثار به کار ببندیم که خوشبختانه موفقیتی چشمگیر نیز به دست آوردهایم.»
سعید دهقانی-استان فارس