نشست ویژه‌ای از سلسله برنامه‌های "فرهنگ‌شهر"، با محوریت بررسی نقش معلولان در فرهنگ‌سازی و جامعه‌پذیری، برگزار شد. این برنامه که به همت سازمان بهزیستی، سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز، و همکاری انتشارات یک صفحه‌ای برگزار گردید، شاهد حضور جمعی از مسئولان، فعالان اجتماعی و جامعه معلولان استان فارس بود.
تمرکز بر قدرت داستان در انتقال پیام‌ها
در این نشست، مهدی میرعظیمی، نویسنده و ایده‌پرداز، به نقش داستان در ساده‌سازی مفاهیم و ارتباط مؤثر با جامعه اشاره کرد. وی گفت: «با شعارهای روی اتوبوس یا تابلو نمی‌توان فرهنگ‌سازی کرد. برای شناخت عمیق‌تر و فرهنگ‌سازی، باید مردم را به دنیای معلولان دعوت کرد؛ دنیایی که در آن با داستان‌های جذاب، مشکلات و چالش‌هایی که ممکن است برای دیگران قابل درک نباشد، روشن شود.»
او تأکید کرد که عدم فرهنگ‌سازی مناسب می‌تواند منجر به "ظلم ناآگاهانه اکثریت نسبت به اقلیت" شود. وی افزود: «جامعه معلولان با صبر و شکیبایی خود، این ستم ناخواسته را تحمل می‌کند، اما نباید از بسیاری از حقوق طبیعی خود محروم بماند.»
این برنامه با سخنرانی‌های متنوعی همراه بود:
معرفی سخنرانان و بازگویی سخنان آن‌ها در نشست "زندگی داستان‌مند؛ گامی از معلولیت به علت شدن"
1- دکتر سید جواد نقیبی
رئیس اداره مطالعات و ترویج فضای سبز سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری شیراز
موضوع سخنرانی: شهر فردا و رسالت‌های شهروند امروز
دکتر نقیبی سخنان خود را با گرامیداشت روز جهانی معلولان آغاز کرد و به تأثیر مشارکت توان‌خواهان در مدیریت شهری اشاره کرد. وی از عبارت "توان‌خواهان توانمند" استفاده کرد تا به ظرفیت‌های بی‌نظیر این قشر تأکید کند.
سخنان کلیدی: «توان‌خواهان می‌توانند با حفاظت از منابع شهری همچون آب، خاک، گیاه، و حیوان در ایجاد شهری پایدار سهیم باشند.»
وی پویش‌های "نهضت درخت‌کاری شیراز سرسبز" و "من حامی درختانم" را معرفی کرد و وعده داد که به هر توان‌خواه دو اصله درخت هدیه شود.
پیام نهایی: «ما آماده‌ایم با استفاده از ظرفیت باغ‌های خانواده، ورزشگاه‌ها، و فرهنگسراها در خدمت توان‌خواهان باشیم.»
2- مهندس مرتضی دیداری
معاون فرمانده ایستگاه ۱۸ آتش‌نشانی شیراز
موضوع سخنرانی: رعایت نکات ایمنی در شهر
مهندس دیداری با اشاره به چالش‌های زندگی آتش‌نشانان و ارتباط آن با درک بهتر از زندگی توان‌خواهان گفت: «آتش‌نشانان در مواجهه با خطرات متنوع، تجربه‌ای عمیق از نیازهای ویژه جامعه، از جمله معلولان، کسب می‌کنند.»
او با برشمردن برخی مشکلات معلولان گفت برخی از این مشکلات با راهکارهای ساده مثل نصب دستگیره در سرویس‌های بهداشتی و حمام، برداشتن سیم‌ها و کابل‌های اضافه از مسیر رفت‌وآمد، محکم کردن کف‌پوش‌ها برای جلوگیری از لغزش قابل حل و پیشگیری است.
3- سید مهدی میرعظیمی
نویسنده و ایده‌پرداز، مدیر انتشارات یک صفحه‌ای
موضوع سخنرانی: نقش‌آفرینی فعال معلولان در گسترش فرهنگ شهروندی
میرعظیمی سخنرانی خود را با تأکید بر قدرت داستان در انتقال مفاهیم آغاز کرد: «زندگی داستان‌مند، فرصتی برای علت شدن به‌جای معلول بودن است. ما باید نویسنده داستان زندگی خود باشیم و محدودیت‌ها را به فرصت تبدیل کنیم.»
موضوعات کلیدی:
ناشنوایی: فرصتی برای شنیدن صدای دل‌ها و دوری از نویزهای محیطی.
نابینایی: فرصتی برای دیدن عمق زندگی و نادیدن زشتی‌ها.
ناتوانی حرکتی: دوری از بیراهه‌ها و گم‌شدن در مسیر اشتباه.
وی در ادامه از راهبردهای "شکلات" و "سکنجبین" سخن گفت: «تلخی‌ها و دشواری‌ها بخشی از زندگی‌اند، اما با اراده و نگرش مثبت می‌توان آن‌ها را به لحظاتی شیرین تبدیل کرد.»
4- دکتر سعید فانی
کارشناس ارشد علوم سیاسی و روابط بین الملل دستیار استاندار فارس در امور معلولان رييس شوراي هماهنگي تشكل هاي مردم نهاد معلولان استان فارس
این سخنران که خود از جامعه معلولان بود، نکات مهمی را بیان کرد:
چالش‌ها: عدم اجرای قوانین استخدامی، نبود رمپ‌ها و تجهیزات لازم در ساختمان‌ها و وسایل حمل‌ونقل عمومی.
درخواست: «تصمیم‌گیری درباره معلولان بدون حضور نماینده این جامعه، نادیده گرفتن حقوق ماست. ما خواهان برابری در دریافت خدمات و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی هستیم.»
پیام نهایی: «معلولان شهروند درجه دو نیستند و نباید این‌گونه با آن‌ها برخورد شود.»
5- دکتر رامین طالبی معاون فرهنگی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز
سمت: معاون فرهنگی سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز
طالبی گفت: «ما دین خودمان را به جامعه معلولان ادا نکرده‌ایم. مدیریت شهری باید قوانین را جدی‌تر اجرا کند.» وی از امکانات شهرداری برای ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزشی به معلولان خبر داد و قول داد ظرفیت‌های باغ‌های خانواده و فرهنگسراها در خدمت توان‌خواهان قرار گیرد.
جمع‌بندی سخنرانی‌ها
این نشست با تأکید بر نقش جامعه معلولان در ارتقای فرهنگ عمومی و مشارکت فعال در زندگی شهری، پیامی الهام‌بخش برای تمامی مخاطبان داشت. سخنرانان با ارائه راهکارهای عملی، نگرشی مثبت و حمایتی را به نمایش گذاشتند و جامعه معلولان را به تبدیل محدودیت‌ها به فرصت‌ها دعوت کردند. مهدی میرعظیمی با سخنرانی الهام‌بخش خود، مخاطبان را به بازنگری در نگرش خود به محدودیت‌ها دعوت کرد و مفاهیمی چون "زندگی داستان‌مند"، "راهبرد شکلات" و "راهبرد سکنجبین" را توضیح داد.
تمرکز بر محدودیت‌ها به‌عنوان فرصت‌ها
میرعظیمی با مثال‌هایی ملموس به قدرت نگاه داستان‌مند در تغییر دیدگاه‌ها پرداخت. او گفت:
«ناشنوایی، فرصتی برای شنیدن صدای قلب‌هاست.»
«نابینایی، فرصتی برای دیدن عمق زندگی و نادیدن فریب‌هاست. »
«ناتوانی حرکتی، گاهی به معنای دوری از بیراهه‌ها و گم‌شدن است. »
وی در توضیح "راهبرد شکلات" گفت: «تلخی‌های زندگی بخشی از واقعیت‌اند، اما اگر با اراده و نگاه مثبت ترکیب شوند، به لحظاتی شیرین و ارزشمند تبدیل خواهند شد.»
تأکید بر حقوق برابر معلولان
یکی از مهم‌ترین بخش‌های نشست، صحبت‌های نماینده جامعه معلولان بود که با صراحت به مشکلاتی چون عدم اجرای قوانین استخدامی برای معلولان، فقدان خدمات مناسب، و نبود توجه کافی به استعدادهای آن‌ها اشاره کرد. وی از مسئولان خواست که معلولان را در فرآیند تصمیم‌گیری مرتبط با این جامعه شریک کنند و گفت: «تصمیم‌گیری بدون حضور نمایندگان ما، چالش‌های جدی ایجاد خواهد کرد.»
نتیجه‌گیری
این نشست با پیام‌هایی الهام‌بخش و دعوتی به تغییر نگرش به پایان رسید. میرعظیمی در سخنان پایانی خود گفت: «داستان زندگی‌تان را خودتان بنویسید. محدودیت‌ها پایان کار نیستند؛ آن‌ها آغاز داستانی تازه‌اند که شما علت آن خواهید بود.»
اقدامات پیشنهادی
این نشست، گامی مؤثر در جهت ارتقاء فرهنگ عمومی و معرفی توانمندی‌های جامعه معلولان بود و پیشنهاداتی همچون تخصیص امکانات بیشتر، گسترش آموزش‌های عمومی، و استفاده از ابزار داستان برای فرهنگ‌سازی مطرح شد.