آیین رونمایی از کتاب «چیطو شد که ایطو شد» نوشته محسن رضوی با حضور منتقدان و دوستداران ادبیات در شیراز برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری موج فارس، نشست نقد و رونمایی از کتاب «چیطو شد که ایطو شد» نوشته محسن رضوی، نویسنده شیرازی، با اجرای امیرهمایون یزدان‌پور و حضور نویسنده اثر؛ مهدی میرعظیمی، نویسنده شیرازی؛ مصطفی ندیم، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر شیرازی و مهدی فقیه، بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون ایران و جمعی از نویسندگان، شاعران و علاقه‌مندان، در سالن کتابدار کتابخانه عمومی رئیسی اردکانی برگزار شد.
مصطفی ندیم، استاد تاریخ دانشگاه شیراز در این نشست با اشاره به اینکه کتاب «چیطو شد که ایطو شد» از نظر جنبه‌های زبان‌شناسی اهمیت دارد، گفت: از موضوع‌های بااهمیت در حوزه زبان‌شناسی، زبان‌شناسی اجتماعی است. در طی چند دهه اخیر در دانشگاه‌های معتبر جهان درباره ارتباط زبان با زندگی مردم مطالعه گسترده انجام شده است. زبان‌شناسی اجتماعی ارتباط بین جامعه و زبان است چه از نظر واژگانی و چه از منظر دستوری.
نویسنده کتاب «اکبر دایی محمد (داش آکل)» ادامه داد: مردم یک جامعه، از محیط و جغرافیا تاثیر می‌پذیرند. در فرهنگ مهم‌ترین مسائل زبان است. لذا زبان کاملا از جامعه و جغرافیا متاثر است. شیراز هوای اعتدالی و بهار خاصی دارد؛ گویش و زبان ما هم متاثر از این آب و هواست. ملایم و رو به نرمی است و سعی می‌کند از واژگان ثقیل دوری کند.
این استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه مردم شیراز شور و نشاط زندگی دارند، ادامه داد: همه حروف در گویش شیرازی سعی دارد از ثقل به آسانی برود. استفاده از مصوت‌های کشیده، تکرار مصوت‌ها، همسان‌سازی مصوت‌ها، حذف واکه‌ها و حروف ثقیل، قلب حروف، پرهیز از گفتن حروف ثقیل، استفاده از کلمات مترادف و ... برخی از تغییرات زبانی است که در گویش شیرازی برای راحت‌تر شدن زبان استفاده شده‌است.
ندیم با اشاره به کتاب «چیطو شد که ایطو شد» اضافه کرد: کتاب از سه جهت اهمیت دارد. ادبیات داستانی، استفاده از واژگان صحیح و ریشه شناسی. این کتاب اولین کاری است که در حوزه گویش شیرازی و در قالب ادبیات داستانی نوشته شده است، پیش از این تمام کتاب‌ها با گویش شیرازی به صورت شعر بوده است. همچنین نویسنده ریشه کلمات را هم در کتاب درج کرده است. این کتاب اگرچه داستان گیرایی دارد، اما خوانش آن برای غیرشیرازی‌ها یا نسل جدید سخت است.
مهدی فقیه، بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون ایران در این نشست گفت: همه افرادی که با زبان فارسی آشنایی دارند به گویش شیرازی علاقه‌مندند. «گمپ گلم» از تلفظ‌های شیرین شیرازی بود که به صورت دیالوگ در یک فیلم عنوان و در زبان مردم ایران ماندگار شد.
این بازیگر پیشکسوت شیرازی گفت: لهجه شیرازی بسیار شیرین است اما لهجه را گاهی برای طنز سخیف می‌کنند. خدا را شاکرم که همیشه در همه صحنه‌ها و من را به عنوان یک شیرازی می‌شناسند.
فقیه اضافه کرد: نوشتن این کتاب اقدام بسیار ارزشمندی است. نسل جدید ما از لهجه و گویش شیرازی دور شده و اخیراً کار فاخری در زمینه فرهنگ شیراز و گویش شیرازی منتشر نشده بود.
مهدی میرعظیمی، نویسنده و خالق کتاب‌های یک صفحه‌ای نیز در آیین نقد این کتاب عنوان کرد: این کتاب از چند منظر مهم است. داستان‌نویسی به لهجه فاخر و رندانه شیرازی بسیار سخت است. نویسنده در داستان مطالب خاصی را که مخصوص فرهنگ شیرازی توضیح می‌دهد. فرق لهجه شیرازی با دیگر لهجه‌ها این است که واژه دارد. در گویش شیرازی کلماتی منحصر به فرد است.
وی تأکید کرد: هیچ راهی جز داستان برای انتقال ارزش‌ها وجود ندارد. فرهنگ و آداب و رسوم مردم هر منطقه یک ارزش است که باید حفظ شود. در این کتاب تنها با یک داستان شیرازی مواجه نیسیتم، نویسنده فرهنگ اصیل یک خانواده شیرازی را به خوبی ترسیم کرده است.
میرعظیمی اضافه کرد: شیراز صندوقچه امانت ایران زمین است. در برهه‌های مختلف تاریخ، این دیار از حمله دشمنان در امان مانده و مأمن هنرمندان و فرهنگ‌وران بوده است؛ لذا فرهنگ وهنر، امانت ایران زمین است که در شیراز به جا مانده است.
محسن رضوی، نویسنده این کتاب نیز در این نشست عنوان کرد: هدف من داستان‌نویسی نبود. داستان‌نویسی به زبان معیار بسیار راحت‌تر است ولی نوشتن داستان با لهجه‌های مختلف دشوار است؛ زیرا در برخی از موارد باید برای انعکاس مباحث فرهنگی و بومی، از روند داستان فاصله گرفت و این کار باید به شکل ظریف انجام شود تا داستان جنبه آموزشی به خود نگیرد.
وی اضافه کرد: برای این کار، قالب داستان را انتخاب کردم چون شعر محدودیت دارد. قافیه، وزن، ردیف و دیگر ملزومات شعر باعث می‌شود که نتوانیم تمامی ظرافت‌ها و ظرفیت‌های لهجه شیرازی را در آن منعکس کنیم.
رضوی اضافه کرد: متاسفانه در حال حاضر شاهد فراموشی فرهنگ و لهجه شیرازی هستیم؛ باید سعی کنیم با ادبیات و کتاب و داستان فرهنگ و گویش اصیل شیرازی را زنده نگه داریم.
گفتنی است در پایان این نشست از کتاب «چیطو شد که ایطو شد» رونمایی و از نویسنده این اثر قدردانی شد.